پايان نامه بحث و بررسي شخصيت پردازي در منظومه ي ليلي و مجنون نظامي 

چكيده:

اين پايان نامه به بحث و بررسي شخصيت پردازي در منظومه ي ليلي و مجنون نظامي اختصاص دارد و شامل سه فصل است، فصل اول مربوط به كليات است كه شامل هدف، پيشينه و روش تحقيق مي باشد فصل دوم مربوط به شيوه هاي شخصيت پردازي، انواع شخصيت در ليلي و مجنون و همچنين ديگر عناصر داستاني مرتبط با شخصيت نيز مي باشد، فصل سوم هم مرتبط به نتيجه گيري از كليه مباحث ذكر شده است.

مقدمه:

اي نام تو بهترين سرآغاز                     بي نام تو نامه كي كنم باز

اي ياد تو مونس روانم                         جز نام تو نيست بر زبانم

                                                    (نظامي، 1385، ص3)

ادب غنايي:

« ادب غنايي در اصل اشعاري است كه احساسات و عواطف شخصي را مطرح مي كند. اين گونه اشعار كه كوتاه بود، در يونان باستان با همراهي بربط خوانده مي شد و از اين رو در زبانهاي فرنگي به اشعار غنايي ليريك layric مي گويند. ليريك در عصرها شايد به تبع عربها كه به شعر عاشقانه و عاطفي «الشعر الغنائي» مي گويند به غنايي ترجمه كرده اند و به رومغي اشعار عاشقانه و بزمي به كار مي برند. به هر حال معادل قديم آن غزل است. بايد توجه داشت كه مراد از اشعار ليريك در ادبيات اروپايي، شعري است كوتاه و غير روايي كه گوينده در آن فقط احساسات خود را بيان مي كند. اگر شعر بلند و روايي باشد مثل خسرو و شيرين، ليلي و مجنون به آن شعر غنايي داستاني يا نمايشي مي گويند.» (شميسا، 1378، صص: 134 و133)

شعر غنايي:

شعر غنايي بيان تمايل، نقطه نظرها و نيازهايي است كه در عالم احساس و عاطفه ي شاعر در رابطه با مسايل زندگي اعم از فردي يا اجتماعي شكل مي گيريد. (عباديان، 1379 ص: 133)

منظومه هاي غنايي:

«يك سلسله داستانهايي كه شرح عشقها و پاي بستي هاست و گاهي به ناكامي پايان مي پذيرد و زماني به خوشي و شادكامي خاتمه پيدا مي كند. در گنجينه ي ادبيات منظوم ايران بخش بزرگي را به خويش اختصاص داده است در اين منظومه ها دلبستگي ها پر هيجان تر و افروخته تر است. اين منظومه ها بسيار مفصل و پر از شرح جزئيات و قيافه و قد و بالاي دلبران و وصف مناظر طبيعي است.» (صورتگر، 1348، صص: 8 و7)

زندگي نامه ي نظامي

نظامي گنجه اي شاعر فارسي گوي آذربايجان در قرن ششم هجري مي زيسته است نام و نسب او را «الياس بن يوسف بن زكي بن مويد» ضبط كرده اند. تقي الدين اوحدي در «خلاصه الاشعار و زبده الافكار» نام و نسبش را احمد بن يوسف بن مويد و كنيه اش را «ابو محمد» و لقبش را نظام الدين آورده است.» (ثروت، 1370، ص: 32) نظامي در حدود سال 535 به دنيا آمد و در سن 83 سالگي و در سال 608 چشم از جهان فرو بست (ثروتيان، 1382، ص: 14)

ما در نظامي به تصريح او «رئيسه» نام و از نژاد كرد بوده است. ظاهراً پدر و مادر نظامي در زمان كودكي او از اين جهان رخت بر بسته اند. او با اين كه سه همسر برگزيده است ظاهراً بيش از يك فرزند پسر به نام محمد نداشته است. اقامتگاه دايمي نظامي شهر گنجه بوده است و در تمام عمر جز يك سفر كوتاه به هيچ جا مسافرت نكرده است. (ثروت، 1370، صص 36-32)

شخصيت و انديشه نظامي

نظامي از خانواده اي دارا و آسوده بود و از بررسي آثار و انديشه هاي او معلوم مي شود كه دوران نوجواني را به آموختن قرآن و علوم ديني سپري كرده است و بر اساس همين عقيده است كه مثنوي هاي نظامي همه با توحيد و مناجات باري تعالي آغاز مي شود (ثروتيان، 1382، ص:31) مي توان نظامي را از نظر ويژگي هاي اخلاقي شاعري پركار، صبور، باعفت، گوشه گير، قانع، با نزاكت، با گذشت، مثبت، علاقه مند به شهر و ديار و خانه و خانواده، گريز از جنجال و زندگي اشرافي دانست (ثروت، 1370، ص: 47) او شاعري است كه به ارزش كار خود واقف است و شاعر واقعي را در رديف سايه پيامبر و در مرتبه پس از انبياء مي گذارد. (همان، ص: 39) روحيات شاعر در نحوه ي شكل گيري اشخاص داستانش خيلي اهميت دارد، چنان كه نظامي اشعري مذهب و جبري مزاج اگر اشخاص منفعلي چون فرهاد و مجنون را كه خود را يكسره بسته زنجير و تقدير مي دانند نپرورد مايه ي شگفتي است (حميديان، 1373، ص:194)