پايان نامه  كارشناسي ارشد «M.A»

رشته: الهيات

گرايش :  فقه و حقوق اسلامي

موضوع : بررسي احكام فقهي ظروف طلا و نقره

چكيده:

احكام و مقررات ديني هم نسخه هايي است كه پيامبران الهي و پيشوايان ديني از طرف خدا براي بشر آورده اند تا سعادت و خوشبختي آنان را از هر جهت تامين نمايند. كساني كه پايه توحيد خود را محكم ساخته اند و طبق دلايل قطعي عقيده دارند كه قانونگذار اسلام يعني، خداوند متعال، بي نياز مطلق و داراي علم و حكمت بي پايان است، هيچ گونه ترديدي نخواهند داشت كه تمام احكام و مقررات و دستورهاي اسلامي كه پيامبر اسلام از طرف خداي متعال براي بشر آورده است، داراي مصالح و فوايدي مي باشد، زيرا علم و حكمت خداي بزرگ ايجاب مي كند كه هيچ فرماني را بدون رعايت مصالح بندگانش ندهد و چنين افرادي هميشه در صدد پيروي از دستورهاي الهي هستند احكام استعمال ظروف طلا و نقره نيز از اين جهت مستثني نيستند در برخي از احكام علما چنين آمده است خوردن و آشاميدن از ظرف طلا و نقره حرام است ولى استعمال آن‌ها در مثل زينت اطاق حرام نيست و نگاه داشتن آن نيز حرام نمى‏باشد, ساختن ظرف طلا يا نقره و مزدى كه براى آن مى‏گيرند و خريد و فروش آن‌ها حرام نيست،گيره استكان كه از طلا يا نقره مى‏سازند اگر بعد از برداشتن استكان ظرف به آن گفته شود، استعمال آن چه به تنهايى و چه با استكان حرام است و اگر ظرف به آن گفته نشود استعمال آن مانعى ندارد،استعمال ظرفى كه روى آن را آب طلا يا آب نقره داده‏اند اشكال ندارد، اگر فلزى را با طلا يا نقره مخلوط كنند و ظرف بسازند چنانچه مقدار آن فلز به قدرى زياد باشد كه ظرف طلا يا نقره به آن ظرف نگويند استعمال آن مانعى ندارد، استعمال بادگير قليان و غلاف شمشير و كارد و قاب قرآن اگر از طلا يا نقره باشد اشكال ندارد و همچنين عطردان و سرمه‏دان و مثل اينها،خوردن و آشاميدن از ظرف طلا و نقره در حال ناچارى اشكال ندارد و استعمال ظرفى كه معلوم نيست از طلا يا نقره است يا از چيز ديگر اشكال ندارد.

كلمات كليدي: احكام-ظروف-طلا-نقره

مقدمه

قوانين الهي داراي فلسفه و حكمت هاي گوناگوني هستند و به هيج وجه بي پايه و بي حكمت وضع نشده اند. دستورات اسلامي تابع علل واقعي هستند و ريشه در واقعيات جسمي، روحي، اقتصادي، اجتماعي و ... دارند. اصولاً ارزش اعمال انسان به ميزان آگاهي و ايمان او وابسته است و اين مستلزم بررسي و كاوش از فلسفه احكام و قوانين ديني است كه بدانيم اين قوانين براي چه نهاده شده و ما را به چه سمت و سويي هدايت مي كنند. منتها در شناخت اسرار و فلسفه احكام نبايد كشفيات علوم جديد را كافي دانست و بر اساس آخرين دست آوردهاي علمي جهان دانش به قضاوت درباره احكام و قوانين الهي نشست؛ چون اولاً: قوانين الهي با توجه به تمام جنبه هاي روحي و جسمي و ... انسان بنا نهاده شده اند. ثانياً: بايد اعتراف كنيم كه شناخت ما از جهان پيرامون و از جمله درك و اطلاعات علمي بشر از واقعيات پيچيده روحي و رواني ...انسان، بسيار اندك است.

حكم در اصطلاح به صورتهاي مختلفي مورد تعريف قرار گرفته است، بعضي گفته اند حكم آن است كه شارع مقدس حكمي تكليفي يا وضعي درباره فعلي از افعال انسان جعل و اعتبار كند به اين معني كه آدمي را از ارتكاب فعل ممنوع كند يا به انجام دادن آن وادار كند يا در انجام دادن و ترك آن اجازه و رخصت دهد و يا بر فعل انسان اثري مترتب كند»

شهيد اول و ميرزاي نائيني در تعريف حكم چنين مي گويند كه: «حكم خطابي است از جانب شارع كه به گونه اقتضائي يا تخييري به افعال مكلفين تعلق مي گيرد.عده اي هم گفته اند؛ حكم، انشاء يك امر تكليفي يا وضعي است از جانب قانونگذار (شارع) به اين گونه كه انجام يا ترك فعلي را اقتضاء كند يا رخصت دهد و يا اثري عملي بر آن مترتب شود.يكي از اين احكام در مورد استعمال ظروف از جمله طلا و نقره جهت آشاميدن و خوردن است .

فقها و علماي ديني احكام متفاوتي از استعمال اين ظروف ياد كرده اند از جمله

آيات عظام امام، بهجت و خامنه اى: نگه دارى و به كارگيرى آنها در زينت اتاق اشكال ندارد ؛ ولى استفاده هاى ديگر از آنها (مانند خوردن و آشاميدن ) حرام است.

فهرست مطالب

مقدمه     5

الف)بيان مساله      7

 است.     7

ب)ضرورت و اهميت تحقيق  10

و) سوالات پژوهش: 12

سوال كلي:           12

سوالات جزئي:      12

ز)روش تحقيق       14

ي) سازمان دهي تحقيق        14

فصل اول

1-1-1-1تعريف حكم          10

1-1-1-2-حكم شرعي و تعاريف آن     12

1-1-1-3-شيخ‌بهائي و تعريف حكم شرعي         13

1-1-1-4-برخي اصوليان متأخر امامي، در تعريف           13

1-1-1-5- تعريف فقه         13

1-1-2-1-فقه در اصطلاح    14

1-1-2-2- طلا و ظروف از جنس طلا  15

1-1-2-3- نفره و ظروف نقره            17

1-2-1- كليات       19

1-2-1- 1- واژه حكم در منابع فقهي و اصولي    19

1-2-1-2-  مراد از حكم شرعي در زبان فقها و اصوليان    19

1-2-1-3-  معناي ديگر واژه حكم در منابع فقهي و حقوقي  19

1-2-1- 4- حكم ولايي        19

1-2-1-5-  كم حكومتي       20

1-2-1-6- واژه احكام         20

1-2-1-7-احكام شرعي از ديدگاه فقهي 20

1-2-1-8-اصوليان و تشريع احكام شرعي         21

1-2-1-9-مبناي تشريع احكام شرعي   21

1-2-1-10-مبناي شناخت احكام شرعي            21

1-2-1-11-اشكال مهم اصوليان بر حكم ظاهري 22

1-2-1-12-آخوند خراساني و بررسي اشكالات تعبد به ادله غيرعلمي 22

1-2-1-13-حكم واقعي نزد اصوليان شيعه         23

1-2-1-14-تقسيمات حكم واقعي در منابع اصولي امامي     23

1-2-1-15- تقسيمات حكم به اعتباري ديگر       24

1-2-1-16-مقايسه حكم وضعي با حكم تكليفي    25

1-2-1-17-گستره و تعداد احكام وضعي           25

1-2-1-18-أحكام وضعي مستقلّند يا منتزع؟       26

1-2-1-19-منتزع بودن أحكام وضعي در نزد شيخ أنصاري            26

1-2-1-20-اهميت فراگيرى احكام       27

1-2-1-20-1از نظر قرآن    27

1-2-1-20-2-از نظر سنت   27

1-2-1-20-3-از ديدگاه مراجع و علماى اسلام     27

1-2-1-21-قلمرو احكام       28

1-2-1-22-جايگاه علم فقه نزد مسلمانان            29

1-2-2-كليات مربوط به فقه   30

1-2-2-1-تاريخچة علم فقه    30

1-2-2-2-كلمه فقه در اصطلاح علماء  35

1-2-2-3-موضوع علم فقه    36

1-2-2-4- مذاهب مختلف در فقه        36

1-2-2-5-برجسته ترين دانشمندان اسلام در علم فقه          37

1-2-2-6-ستره فقه و جامعيت آن        39

1-2-2-10-تقسيمات فقه       41

1-2-3-كليات طلا و نقره      43

1-2-3-1-ويژگي‌ها 43

1-2-3-2- توليد و ارزش      44

1-2-3-3-كاربردها 45

فصل دوم

2-1- احكام ضروف           47

2-2- در ساير احكام متعلق به ظروف   51

2-3-نكات مهم در مورد احكام ظرف‌ها 53

2-4- احكام كلي ظروف طلا و نقره     54

2-5-چرا استفاده از ظروف طلا براي زن و مرد حرام است؟            64

2-5-1- پاسخ اجمالي           65

2-5-2-پاسخ تفصيلي          65

2-6- علت حرام بودن آشاميدن آب از ظرف طلا، چيست؟   66

2-7- استفاده از طلا و نقره از ديدگاه قرآن          69

فصل سوم

3-1- بيان برخي از روايات تحريم استفاده از طلاو حرير و ظرف طلا و نقره    72

3-2- بحث استفاده از ظروف طلا و نقره از ديدگاه آيت اله مظاهري   76

3-3- نهايت حكم استفاده از ظروف طلا و نقره    85

3-4- نتيجه گيري  95

3-5- پيشنهادات پژوهش       97

Abstract

Laws and regulations, copies of which are religious prophets and religious leaders have turned from God to mankind to prosperity and happiness of each to provide them. Those who have built a solid foundation of its unity and the exact cause of the opinion that the legislator Islam, God, the absolute need to have knowledge and wisdom is endless. All laws, regulations, and orders of the Prophet of God has given to man. A material benefit, because the knowledge and wisdom of God requires that any decree without observing materials and such people are not servants of God are always trying to follow the instructions. Some scholars such orders come from eating and drinking is prohibited in gold and silver. But it is not forbidden to use them as an ornament of the room and keep it as it is not forbidden. Within the gold or silver and reward them and for which they are not forbidden to buy and sell, clip cup of gold or silver; and if it be said container cup after removal, it used to be on their own or to prohibited cup. Smoking pot of water on it in gold or silver are okay. If the metal is mixed with gold or silver, and if the container to make it in gold or silver metal is so high that it does not prevent its use in the countryside. Smoking hookah wind knife and scabbard and gold or silver frame of the Koran if there is no objection. Censer, and like them, eat and drink, container, gold and silver are not forced to use a container which is not known forms of gold or silver or something else is fine.

Keywords: porcelain-gold-silver-orders